Nederlandse Vereniging van Golfspelende Journalisten
21.10.2020
Doordat het clubhuis van de Hoge Kleij dicht is spreken Carien van Beek en ik elkaar in De Groene Afslag, nu een trendy horecagelegenheid met duurzaamheid in het hoogste vaandel, na de Tweede Wereldoorlog het interneringskamp Crailo – een plek waar Cariens’ vader bijna was ondergebracht, zoals zij schrijft in haar boek Verzet en SS, Het verzwegen verleden van een vader. Het boek wordt binnenkort officieel gepresenteerd en dat is de aanleiding voor onze afspraak met ons onvolprezen lid Carien.
Carien werkte er zeven jaar aan, in de periode tussen 2010 en 2017. Nu telt het een kleine 250 bladzijden, maar toen het in 2017 ‘af’ was, was het twee keer zo dik en bevatte het veel meer historische achtergronden dan in deze uitgave terecht is gekomen. Het vele schrappen gebeurde onder invloed van de uitgever, die meer zag in het verslag van een persoonlijke speurtocht naar het tamelijk bijzondere oorlogsverleden van haar vader. Van wie zij altijd dacht dat hij ‘goed’ was geweest en ondergedoken had gezeten, tot zij opeens, tussen neus en lippen door, van een neef te horen krijgt: ‘Dat verhaal over jouw vaders onderduik bij opa en oma klopt niet hoor. Hij was een landverrader. Hij heeft gevochten in Rusland.’
In het boek heet Carien Cecilia Debagis, haar man Jeroen, haar vader George: ‘Vernoemd naar zijn verzetsnaam’, vertelt ze in De Groene Afslag. Alle namen in het boek, ‘min of meer historisch verantwoord’, zijn veranderd maar de personen, van familieleden zoals haar moeder, tantes en neven en mensen die zij op haar speurtocht tegenkomt, leven of hebben geleefd.
Obsessief op zoek
Verzet en SS gaat over George, maar minstens zoveel over Cecilia, over hoe zij obsessief op zoek gaat naar het verleden van haar vader. Aanvankelijk had Carien niet het idee om van haar naspeuringen een verslag te maken, in wat voor vorm dan ook. ‘Anders had ik in het begin de dingen wel nauwkeuriger opgeschreven. Eerst wilde ik alleen maar weten hoe het nu werkelijk zat met mijn vader. Al die tegenstrijdige dingen, in het verzet én NSB’er. Hoe kon dat?’ Maar naar mate ze meer mensen spreekt en dingen leest in de archieven van het NIOD en het Nationaal Archief, komt de (afgestudeerde) antropologe in haar boven. Om meer te kunnen begrijpen van de tijd waarover zij leest en hoort, bezoekt ze gastcolleges aan de Universiteit van Amsterdam: Europese geschiedenis, Duitse geschiedenis, maar ook over jazzmuziek, want haar vader van was ook jazzmuzikant. En over het Katholicisme dat een steeds nadrukkelijker rol lijkt te spelen bij keuzes die haar vader en anderen in die tijd hebben gemaakt. De Russen en niet de Duitsers vormden het ware gevaar voor het katholieke geloof; kerken werden verbrand en geestelijken vermoord.
Letterlijk in voetsporen van George
Ze gaat bij haar onderzoek nog verder, zoals ze heeft geleerd: ‘Als antropoloog moet je gaan kijken, voelen, ervaren. Je moet mensen spreken, niet alleen maar achter je bureau studeren.’ Ze maakt reizen waarbij ze plaatsen bezoekt, waar haar vader opgesloten of gelegerd is geweest. Ze reist naar het oosten van Oekraïne en Rusland, zo’n beetje letterlijk in de voetsporen van George. ‘Maar dat moest in de winter. Ik wilde zelf weten hoe het is om daar bij 35 graden onder nul te lopen. Ik moest het vóelen.’ Nu ligt er een boek, waarin zwart en wit niet lijken te bestaan, waarin vrienden elkaar verraden en waarin grote aantallen Nederlanders, na de oorlog, zo slecht blijken te zijn als nazi’s tijdens de oorlog. Ze houdt er rekening mee dat het heftige reacties te weeg gaat brengen. ‘Ik zie wel wat voor shit ik over me geen ga krijgen’, vertelt ze, bij de koffie. Dat de geschiedenis behoorlijk is verbouwd had ze al eerder gehoord, van historicus Chris van der Heijden, die het eerste exemplaar ook in ontvangst zal nemen: ‘Er waren misschien 45.000 Nederlanders echt actief geweest in het verzet maar naar de oorlog leken het er wel een miljoen.’
Haar onderzoek werpt stap voor stap licht op de bizarre geschiedenis van haar vader, van kort voor tot na de oorlog. In het kort: hij neemt deel aan de Februaristaking van 1941 waardoor hij zijn baan verliest, tekent later, dronken gevoerd door een vriend, bij de Waffen-SS, deserteert uiteindelijk en duikt onder. Tijdens die periode wordt hij opgenomen in een verzetsgroep. Direct na de bevrijding fietst hij naar Amsterdam om het feest mee te vieren, maar hij wordt opgepakt, nu door de Nederlandse politie, door een vriend aangegeven, die wist dat hij een tijd bij de Waffen-SS had gezeten.
‘Geen haar beter dan de nazi’s’
George zit twee jaar vast, in onder meer één van de beruchtste interneringsplekken van Amsterdam: de Levantkade, zonder enige vorm van proces. ‘In de voormalige kampen van de bezetter’, schrijft Carien, ‘namen Nederlanders op mensonterende wijze wraak op ‘foute’ Nederlanders. Wat daar gebeurde, zou even erg zo niet erger zijn geweest dan wat de nazi’s deden tijdens de oorlog, de vernietigingskampen uitgesloten uiteraard. Als dat klopt zijn bepaalde Nederlanders geen haar beter dan de nazi’s en moet een aantal hoofdstukken in onze geschiedenisboeken nodig herschreven worden.’
George trouwt later met de moeder van Carien. Haar moeder wordt in het boek niet ontzien, onder meer door de vermelding dat zij zich Cariens’ kindsdeel van de erfenis had toegeëigend. Waarom, vraag ik Carien, deze ontboezeming over haar moeder? ‘Omdat alles open moest. Het was een opeenstapeling van de dingen. Dat iedereen in mijn omgeving wist van de geschiedenis van mijn vader, behalve ik.’ Haar moeder heeft het boek uiteindelijk niet meer kunnen lezen. ‘In het begin’, zegt Carien, ‘heeft ze me steeds gezegd te stoppen met mijn onderzoek. Hou er toch mee op, je vader was goed, klaar. Maar uiteindelijk was ze toch trots: als iemand kan uitvinden hoe het precies zat, ben jij het wel.’
Wandelen van Canterbury naar Rome
Het jarenlange zwijgen en de schokkende gebeurtenissen die ze vindt, tasten ook haar gezondheid aan: ze raakt aan een arm verlamd. Ze kreeg het advies te gaan wandelen. ‘Een goede manier om te verwerken, je gedachten laten gaan.’ Ook dat deed ze op z’n Cariens, geen half werk: ‘Mijn man en ik zijn in etappes van Canterbury naar Rome gelopen, 1800 km. Voor éen van die etappes heeft Karel
van de Graaf ons nog een keer afgezet bij Calais, na een paar dagen met de NVGJ bij Hardelot.’ Het wandelen werkt louterend en inmiddels is ze alweer een aantal jaren volledig genezen. Goed en fout – meer dan ooit bleken het diffuse begrippen, leerde Carien, zoals ze ontdekte dat een oorlog ook zoveel meer kanten heeft. ‘Hij is door de ene vriend erin geluisd door hem dronken te voeren en hem bij de Waffen-SS te laten tekenen. Door een andere vriend verraden, ofschoon hij wist dat George ook in het verzet had gezeten en ongelooflijk veel spijt had van zijn tijd bij de SS.’
Huilend in het Nationaal Archief
Haar onderzoek heeft haar een vollediger beeld gegeven van haar vader. Waarom heeft ze het voor anderen ook opgeschreven in een boek? ‘Ik heb van zoveel mensen gehoord dat ze vragen hebben over hun ouders, over grootouders. Ik heb in het Nationaal Archief mensen zien huilen toen ze dossiers over hun opa en oma zaten te lezen. Misschien kan ik andere mensen ook helpen met dit verhaal. Om te laten zien dat de werkelijkheid soms veel complexer is dan we geneigd zijn om te denken.’
De officiële presentatie van het boek op 22 oktober kan vanwege de corona maatregelen niet doorgaan. In plaats daarvan is Carien op die dag bij Tijd voor Max, op NPO 1 tussen 17.10 en 18.00 om te vertellen over haar boek en haar zoektocht.
Verzet en SS, het verzwegen verleden van een vader. ISBN 9789082947076, € 21,99, vanaf 22oktober verkrijgbaar in de (online) boekhandel
Uitgeverij: Schaep14
René Brouwer
Op de 15e hole van Golfbaan Sluispolder was het raak voor Foeke Collet. Met een ijzer 8 wist hij de hole te vinden vanaf 131 meter in een ronde die verder weinig hoogtepunten kende voor de doorgaans zo steady spelende redacteur van Golfers Magazine.
Tropendagen waren het. Niet alleen door de temperatuur. Ook door het kiezen van een nieuwe golfset. Met een budget van maar liefst 2000 euro. Bij elkaar gecrowdfund door de leden van mijn kluppie. Maar het is gelukt! Mede dankzij weer onze voorzitter Martijn Paehlig. In zijn ‘kelder’ vindt hij een golfbag van Srixon, ingepakt! Kadootje van GM. Nu nog de ijzeren set, driver, putter en fairway woods.
De interland Deutschland – Niederlande geht nicht door. Slechts sieben deelnemers aan Nederlandse zijde. Das ist natürlich nicht genug om de eer van Oranje te verdedigen op de fairways van onze oosterburen.
1 juli 2025, een heerlijke dag voor een rondje golf. Officieel Tax Free Day, de eerste dag van het jaar dat je voor jezelf werkt en niet meer voor de fiscus. En ook de eerste dag van het jaar dat het echt lekker warm is, zelfs de warmste dag sinds de meting hiervan ooit in Nederland werd ingesteld. Het zorgde ervoor dat een groot aantal mensen die doorgaans op dinsdag op de Sallandsche Golfclub De Hoek in Diepenveen spelen , er voor kozen thuis achter de gordijnen te blijven zitten in plaats van te genieten van de pracht van een golfbaan in een heerlijk juli-zonnetje. Een bijna lege baan tot gevolg.
De editie 2025 van de Jaski Open op Sluispolder, voor de tweede keer ook een major, is volgeboekt. Alle 49 plaatsen zijn bezet, evenals alle stoeltjes van de zeven buggy’s die we tot de beschikking hebben. Nieuwe aanmeldingen komen op de wachtlijst. In tegenstelling tot wat eerder is aangegeven, starten we niet om 12 uur maar gaan de eerste flights, op 1 en 10, om 11.31 de baan in. De laatste flights vertrekken om 12.20. Jaski is al vele jaren zo'n beetje de populairste wedstrijd in het seizoen: dankzij de royale sponsoring door Willy Hoogland heeft de wedstrijd een sublieme uitstraling. En nu er bonuspunten te verdienen zijn, van 80 aflopend naar 10 voor de eerste acht in beide categorieën, is de wedstrijd nog eens extra aantrekkelijk. Mocht je, om wat voor reden, toch niet mee kunnen doen, laat dat dan tijdig weten: dan kunnen we anderen blij maken.
Wat kan golf toch een verschrikkelijk frustrerende sport zijn. Dat is natuurlijk geen nieuws voor het gros van de NVGJ'ers, die alles weten van fluffs, toppertje, slices en 3-putts. Ons motto is niet voor niets 'elkaar een leuke dag bezorgen', en niet 'these guys and girls are good'. Maar soms gaan de golfgoden wel heel ver met het geven van lesjes nederigheid.